Czcionka
de

Społeczeństwo

„Niesprawiedliwość gdziekolwiek jest zagrożeniem dla sprawiedliwości wszędzie”. (Martin Luther King)

Dobre życie dla wszystkich

Rozwój społeczny jest jedną z części składowych (filarów) zrównoważonego rozwoju. Jego celem jest ograniczenie nierówności społecznych i dobra jakość życia dla wszystkich ludzi na świecie, bez ograniczania przyszłym pokoleniom możliwości zaspokojenia ich potrzeb i z uwzględnieniem granic planetarnych. Związane jest to z zapewnieniem równego dostępu do dóbr, takich jak opieka zdrowotna, edukacja, żywność, woda lub zrównoważona energia, a także z możliwością kształtowania własnej przyszłości, podejmowania decyzji oraz życia w poczuciu bezpieczeństwa.

Sprawiedliwość globalna

Koncepcja zrównoważonego rozwoju wiąże się z odpowiedzialnością międzypokoleniową i ma zasięg globalny. Nie patrzymy na rozwój i dostęp do dobrobytu wyłącznie „tu i teraz”, ale poszerzamy naszą perspektywę o ludzi mieszkających na całej planecie, a także o przyszłe pokolenia. Sprawiedliwość społeczna dla wszystkich to fundament, cel i jednocześnie podstawowy warunek zrównoważonego rozwoju.

Zrównoważony rozwój a nierówności społeczne

Kwestia nierówności społecznych jest ważnym elementem Agendy 2030. Stanowią one istotną przeszkodę dla zrównoważonego rozwoju. Mogą dotyczyć sfery ekonomicznej, dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne lub płeć, dostępu do edukacji, rozwoju i partycypacji w podejmowaniu decyzji. Wiele osób na świecie pozostaje bez dostępu do tych podstawowych dóbr i praw tylko z powodu tego, kim są i skąd pochodzą.

W realizacji celów zrównoważonego rozwoju najważniejsza jest zasada niepomijania nikogo, polegająca na uwzględnianiu potrzeb każdej osoby na świecie. (zob. film w języku angielskim „Leave no one behind“).

Zmiany klimatyczne sprawiają, że nierówności społeczne pogłębiają się jeszcze bardziej. Choć zmiany klimatu dotyczą całego świata, to ich skutki są najbardziej dotkliwe w wielu krajach Globalnego Południa. Mimo że wpływ tych krajów na kryzys klimatyczny jest niewielki, to konsekwencje, z jakimi się mierzą, są ogromne (m.in. ekstremalne zjawiska pogodowe, brak wody i żywności). Jednocześnie stoją przed wieloma innymi trudnymi wyzwaniami, takimi jak ubóstwo, niestabilna sytuacja polityczna czy konflikty zbrojne (tutaj możesz przeczytać więcej na ten temat w języku angielskim).

Współpraca i partycypacja

Jednym z wymiarów zrównoważonego rozwoju jest sprawiedliwość społeczna. Mamy z nią do czynienia  w społecznościach pluralistycznych, w których szanowana jest różnorodność. Ludzie są świadomi swojego wpływu na to, co ich spotyka. Wiedzą, że ich głos ma znaczenie przy podejmowaniu decyzji, a prawo jest egzekwowane na zasadzie równości. Kluczowym elementem zrównoważonego rozwoju jest więc umożliwienie wszystkim osobom podejmowania decyzji w sprawach, które ich dotyczą.

W dokumentach ONZ podkreślane jest często znaczenie partycypacji i partnerstw lokalnych (np. pomiędzy samorządami, organizacjami społecznymi i lokalnym biznesem). Zaangażowane osoby wspólnie podejmują decyzje kluczowe dla swojej społeczności,  zarządzają przestrzenią, dbają o środowisko i zasoby naturalne, planują rozwój oraz inicjują oddolne projekty. Takie działania przyczyniają się do wzrostu świadomości, proaktywności i zaangażowania obywatelskiego. Właśnie te kompetencje są ważne dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Dlatego partycypacja jest także podstawą EZR.

Tematy społeczne w edukacji dla zrównoważonego rozwoju

Jednym z celów EZR jest zrozumienie współzależności w świecie oraz istoty nierówności społecznych. Ważne jest pokazywanie przyczyn i skutków tych zjawisk. Niektóre z wyzwań, z którymi mierzą się ludzie, mogą wydawać się na początku obce i niezrozumiałe. Możemy zauważyć istniejące między nami współzależności, na przykład badając drogę, jaką przebywają produkty, które na co dzień jemy, lub rzeczy, z których korzystamy. Skąd pochodzą, kto je wyprodukował i w jakich warunkach? Zauważenie i uznanie tego może być pomocne w zrozumieniu, jak nasze codzienne decyzje wpływają na życie ludzi w odległych częściach świata.

Innym ciekawym i aktualnym tematem są migracje. Podczas zajęć młodzi ludzie mogą zrozumieć to zjawisko i jego związek z globalnymi wyzwaniami, zmianą klimatu, a także zastanowić się nad stereotypami na temat osób z doświadczeniem uchodźczym.

Poruszając z młodzieżą tematy społeczne i rozmawiając o ludziach z innych części świata, warto oddać im głos. Istnieje wiele wartościowych reportaży, filmów dokumentalnych lub wywiadów, przeprowadzonych na przykład przez organizacje pracujące w danych krajach. Korzystając z takich materiałów, warto sprawdzić wiarygodność źródeł oraz to, w jaki sposób poruszają dane tematy. A może uda się porozmawiać z kimś na żywo? Na przykład można zaprosić osobę z doświadczeniem uchodźczym na spotkanie na temat migracji. Albo połączyć się przez Internet z ludźmi z kraju, którego dotyczy dany temat. Osobiste spotkanie i rozmowa zawsze są najbardziej angażujące i transformujące. Mogą one pomóc w przezwyciężaniu stereotypów oraz przybliżeniu i zrozumieniu problemów czy zjawisk, które dzieją się daleko od nas.

 

Dodatkowe materiały dotyczące tego zagadnienia: