Czym jest zrównoważony rozwój?
Earthrise (wschód Ziemi) – zdjęcie astronauty Williama Andersa z 1968 roku jest symbolem piękna Ziemi.
Od kilkuset, jeśli nie od tysiąca lat wiadomo, że mądrze jest tak korzystać z dóbr świata, by zachować je dla przyszłych pokoleń. Postawę tę widać choćby w praktykach ludów tubylczych, które ograniczają polowania. Jeden z ich wodzów, Noe Seattle, ostrzega: „Dopiero gdy ostatnie drzewo zostanie wycięte, ostatnia rzeka zatruta i ostatnia ryba złowiona, zrozumiecie, że pieniędzy nie da się zjeść”. W Saksonii w 1713 roku Carl von Carlowitz mówił, że należy wycinać tylko tyle drzew, ile może w to miejsce urosnąć. Jakieś 260 lat później rozwinięto tę tezę w publikacji naukowej Klubu Rzymskiego z 1972 roku. To właśnie raport Granice wzrostu po raz pierwszy pokazał, że nieustanny wzrost gospodarczy może mieć negatywne konsekwencje dla ludzi i przyrody.
Potrzeby obecnego i przyszłych pokoleń
Termin „zrównoważony rozwój” rozumiany współcześnie, pojawił się w 1987 roku. Wtedy właśnie ukazał się raport Światowej Komisji ONZ ds. Środowiska i Rozwoju, nazywany również raportem Brundtland. Zgodnie z jego kluczową tezą za zrównoważony uznaje się „rozwój odpowiadający obecnym potrzebom bez uszczerbku dla możliwości zaspokojenia swoich potrzeb przez przyszłe pokolenia”. Innymi słowy, chodzi o zapewnienie wszystkim ludziom na całym świecie, teraz i w przyszłości, sprawiedliwego dostępu do zasobów.
Wymiary i cele zrównoważonego rozwoju
W 1992 roku w Rio de Janeiro w Brazylii odbyła się konferencja ONZ „Szczyt Ziemi”. Państwa uczestniczące zobowiązały się do wdrażania zrównoważonego rozwoju na poziomie krajowym i globalnym. Celem ich działań miało być zapewnienie rozwoju gospodarczego, przy jednoczesnej ochronie równowagi społecznej i środowiskowej. Te trzy obszary zostały uznane, za trzy filary zrównoważonego rozwoju. Później dodano do nich także czwarty, którym jest kultura. Poniżej znajduje się model sferyczny pokazujący wszystkie cztery filary. Model pokazuje jednocześnie, że wymiar ekologiczny stanowi fundament zrównoważonego rozwoju. W nim osadzone są wymiary społeczny i ekonomiczny. Kultura natomiast funkcjonuje pomiędzy nimi.
Model sferyczny zrównoważonego rozwoju Nationen
Źródło: LGD Brandenburgia 2017, s. 16
Z konferencji w Rio wywodzi się wiele krajowych strategii zrównoważonego rozwoju i lokalnych inicjatyw Agendy 21. Również EZR ma tu swoje korzenie: wtedy bowiem powstało pytanie, jakiej edukacji i jakich umiejętności potrzebujemy, żeby zapewnić wszystkim dobre życie bez przekraczania granic planetarnych.
Kolejny ważny krok nastąpił w 2015 roku, kiedy delegatki i delegaci ze 193 państw – w tym z Polski i Niemiec – przyjęli Agendę 2030. Zawiera ona 17 celów zrównoważonego rozwoju, które mają zostać osiągnięte przez świat do 2030 roku. Cele zrównoważonego rozwoju (ang. Sustainable Development Goals – SDGs) ilustruje poniższa grafika:
17 celów zrównoważonego rozwoju
Źródło: Cele zrównoważonego rozwoju (Engagement Global gGmbH)
EZR wraz z Mapą Drogową 2030 (#BNE2030) ma przyczynić się do realizacji 17 celów ONZ.
Zrównoważony rozwój w pracy z młodzieżą
Podstawowa definicja z raportu Brundtland nadal obowiązuje. W pracy edukacyjnej oraz podczas spotkań z dziećmi i młodzieżą, możemy wprowadzać temat zrównoważonego rozwoju poprzez szukanie odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób moje codzienne działania przyczyniają się do zapewnienia zrównoważonego rozwoju na świecie teraz i w przyszłości, bez przekraczania granic planetarnych?