Dialog na 4 kąty

 

Metodę tę można wykorzystać jako otwarcie rozmowy na tematy związane ze zrównoważonym rozwojem. Pomaga ona zobaczyć różnorodne opinie, uczy słuchania i rozmowy w duchu dialogu. Bardzo dobrze sprawdza się w przypadku tematów trudnych i kompleksowych. Mogą Państwo dostosowywać ją do własnych potrzeb.

Cel

Zdobywanie wiedzy i umiejętności

Tytuł

Dialog na 4 kąty

Wiek

od 13 lat

Wielkość grupy

15 – 25 osób

Miejsce

wewnątrz, online

Grupy się znają

nie

Z przygotowaniem

tak

Kontakt fizyczny

nie

Znajomość języka obcego

tak

Ruch

nie

Potrzebne materiały

kartki, mazaki, puste pomieszczenie, taśma klejąca

Streszczenie

Metoda służy otwarciu dialogu i rozmowie na tematy ważne dla młodzieży – również kompleksowe lub kontrowersyjne.

Przygotowanie

4 kartki z napisami TAK/ZGADZAM SIĘ, NIE/NIE ZGADZAM SIĘ, NIE WIEM, BYĆ MOŻE; kilka tez związanych z wybranym tematem dialogu  (4-6 tez przedstawionych w krótki i jasny sposób, z użyciem stwierdzeń budzących emocje, które nie pozostawiają nikogo obojętnym).  Przykładowe tematy i tezy znajdują się w sekcji “Uwagi”

Sposób przeprowadzenia

1. Przygotowanie

Przygotuj puste pomieszczenie. Umieść w każdym z rogów sali jedną kartkę tak, żeby była dobrze widoczna.

2. Wprowadzenie:

Przedstaw zasady dialogu, które znajdziesz poniżej i opowiedz o przebiegu ćwiczenia. Pokaż osobom uczestniczącym w ćwiczeniu kartki w rogach sali. Powiedz, że będziesz czytać różne stwierdzenia, a ich zadaniem będzie określenie swojej postawy wobec każdego z nich poprzez zajęcie odpowiedniego miejsca w sali. Podkreśl, że jeśli w trakcie dialogu ktoś zmieni zdanie, może w dowolnym momencie przejść w inne miejsce. Zapowiedz, że będziesz pytać niektóre osoby o to, dlaczego zajęły akurat dane miejsce. Osoby uczestniczące w ćwiczeniu mogą także same zgłaszać się do wypowiedzi i zadawać pytania innym.

3. Ćwiczenie:

Przeczytaj pierwsze stwierdzenie i poczekaj do momentu, kiedy wszystkie osoby zajmą swoje miejsce. Następnie podejdź do każdej z grup i zapytaj kilka osób (2-4 w zależności od liczebności grupy), dlaczego stoją właśnie w tym miejscu. Możesz zadawać dodatkowe pytania. Przypomnij, że jeśli w którymkolwiek momencie ktoś zmieni zdanie, może przejść w inne miejsce. Po omówieniu pierwszej tezy zaproś wszystkich z powrotem na środek sali i odczytaj kolejną. Powtórz cały przebieg z wszystkimi tezami.

4. Podsumowanie:

Po zakończeniu ćwiczenia zaproś wszystkie osoby do kręgu na podsumowanie. Zapytaj je, jak się czują po ćwiczeniu, czy chcą się czymś podzielić. Następnie zadaj pytanie otwarte związane z tematem dialogu i zaproś chętne osoby do wypowiedzi.

Ewaluacja

Po zakończeniu ćwiczenia zaproś osoby uczestniczące do krótkiej ewaluacji. Tym razem przyklej po jednej stronie pomieszczenia kartkę z napisem “0%” a po drugiej kartkę z napisem “100%”. Zapowiedz, że znowu będziesz odczytywać stwierdzenia. Tym razem każda z osób ustawia się na linii pomiędzy kartkami w takim miejscu, które najlepiej określa jej stosunek do danego stwierdzenia: 0% oznacza, że w ogóle nie zgadza się z danym stwierdzeniem, 100% – że zgadza się w pełni. Po zajęciu przez wszystkie osoby miejsca możesz zadać pytania dodatkowe.

Stwierdzenia:

1. Miałam/miałem okazję zastanowić się nad tym, co myślę o ………… (dodaj temat spotkania).
2. Usłyszałam/usłyszałem od innych coś, co mnie zaciekawiło.
3. Usłyszałam/usłyszałem od innych coś, co mnie zaskoczyło.
4. Podczas ćwiczenia chociaż raz zmieniłam/zmieniłem zdanie.

Warianty

Metodę można wykorzystać także podczas spotkania online. Zamiast czterech kątów korzystamy z tablicy do pracy online (np. Jamboard albo Miro), na której przygotowujemy pustą planszę, a w każdym z jej rogów jedno ze stwierdzeń: TAK/ZGADZAM SIĘ, NIE/NIE ZGADZAM SIĘ, NIE WIEM, BYĆ MOŻE. Po wysłuchaniu tezy osoby uczestniczące w spotkaniu mają za zadanie odnieść się do niej poprzez przesunięcie kartki ze swoim imieniem do rogu, który najlepiej opisuje ich stosunek do danej tezy. Jeśli w trakcie rozmowy ktoś zmieni zdanie, może przesunąć swoją kartkę w inne miejsce na tablicy.

Kiedy już wszyscy odniosą się do danej tezy, zaproś po kilka osób z każdej opcji o wyjaśnienie, dlaczego wybrały właśnie ją. Uczestniczki i uczestnicy mogą także zgłaszać się do wypowiedzi przez podniesienie ręki.

Poza tym ćwiczenie przebiega tak samo, jak w wersji na żywo.

Uwagi

Przykładowe tezy do wykorzystania podczas ćwiczenia:

Zrównoważony rozwój:

• Zaspokojenie potrzeb wszystkich ludzi na świecie jest możliwe.
• Jesteśmy odpowiedzialni za to, co się dzieje w innych częściach świata.
• Powinniśmy rozwiązywać przede wszystkim problemy w naszym kraju.
• Każdy może zrobić coś dla klimatu.
• Małe zmiany nie wystarczą, bo problemy, z którymi się mierzymy, są zbyt duże.
• Możliwość nabywania dóbr konsumpcyjnych to prawo każdego człowieka.
• Każdy kraj odpowiada za dobre życie wyłącznie własnych obywateli.

Partycypacja:

• Mam głos w sprawach, które są dla mnie ważne.
• Mogę uczyć się tego, co dla mnie ważne i przydatne.
• Dorośli powinni decydować, bo mają więcej doświadczeń.
• Współpraca między młodymi ludźmi a dorosłymi jest możliwa.
• Znam swoje prawa.
• Wiem, jak dochodzić swoich praw.

Wrażliwość międzykulturowa i równość:

• Przed spotkaniem z osobami z innej kultury trzeba najpierw tę kulturę dokładnie poznać.
• Różnice kulturowe są mniej istotne niż różnice wieku.
• Kultura ma wpływ na to, kim jesteśmy.
• Jeśli ktoś zamieszka w jakimś kraju, powinien przejąć jego kulturę.
• Stereotypy krzywdzą ludzi.
• Stereotypy oddziałują na nas wszystkich.
• Równe traktowanie nie zawsze jest możliwe.

Dialog i zasady dialogu

Dialog to sposób komunikacji (rozmowa), którego głównym celem jest zrozumienie drugiego człowieka. Warunkiem dialogu jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której osoby uczestniczące mogą odsłonić się, dzielić swoimi doświadczeniami, myślami i uczuciami. W dialogu poszukujemy mocnych stron rozmówcy i staramy się zrozumieć jego podejście. Próba zrozumienia prowadzi do nawiązania relacji pomimo różnic. W dialogu nie szukamy zgody ani wspólnego stanowiska. Zmiana opinii w dialogu jest możliwa i może być traktowana jako oznaka dojrzałości. W trakcie dialogu powstrzymujemy się od ocen, generalizowania i stawiania diagnoz. Staramy się wyjaśniać swoje myśli, opinie i przekonania. Zadajemy pytania tak, by móc zrozumieć drugą osobę i jej opinie na dany temat. Podstawą dialogu jest ciekawość drugiej osoby.

Różnice między dialogiem a debatą:

DIALOG	DEBATA
– Celem jest usłyszenie się i zrozumienie pomimo różnicy zdań.	– Celem jest przekonanie osób o innych poglądach.
– Zmiana opinii jest możliwa i może być oznaką dojrzałości.	– Zmiana opinii jest rozumiana jako słabość.
– Szukamy mocnych stron u rozmówczyni lub rozmówcy.	– Szukamy słabych stron oponentki lub oponenta i jego tez, walczymy na argumenty.
– Słuchamy po to, żeby zrozumieć.	– Słuchamy po to, żeby wyłapać słabe punkty wypowiedzi.
– Używamy języka potrzeb i uczuć.	– Używamy języka konfrontacji i argumentów.

 

Źródło: Opracowanie Bětka Wójcik na podstawie metodologii Nansen Center for Peace and Dialogue.